جمله پند آموز
آنکولوژی
یاخته یا سلول (به فرانسوی: Cellule) واحد بنیادین ساختاری و کارکردی همه
اندامگان‌ها (ارگانیسم‌های موجودات زنده) است.
تئوری یاخته که در سده نوزدهم میلادی پدید آمد می‌گوید که همه اندامگان‌ها از یک یا چند یاخته تشکیل شده‌اند، همه یاخته‌ها از یاخته‌های پیشین پدید می‌آیند، همه کارکردهای زیستی یک سازواره در درون یاخته‌ها انجام می‌گیرند و اینکه یاخته‌ها شامل اطلاعات وراثتی لازم برای سامان دادن به کارکرد یاخته و انتقال اطلاعات به نسل‌های آینده یاخته‌ها هستند. سلولهای بدن موجودات پرسلولی در برخی بافتها مانند پوست با پیوندهای بین سلولی به هم متصل می شوند.
اندامک‌های یاخته جانوری: (۱) هستک (۲) هسته (۳) ریبوزوم (رناتن) (۴) وزیکول (۵) شبکه آندوپلاسمی زبر یا خشن (۶) دستگاه گلژی (۷) سیتواسکلتون (۸) شبکه آندوپلاسمیک نرم (۹) میتوکندری (۱۰) کریچه (واکوئل) (۱۱) سیتوپلاسم (میان‌یاخته) (۱۲) لیزوزوم (کافنده‌تن) (۱۳) میانک (سنتریول)]]
به اجزای درون یاختهٔ یوکاریوتها (یاخته های واجد هسته)، اندامک گفته می‌شود که معمولا عبارتند از: سیتوپلاسم (میان‌یاخته)، هسته یاخته، هستک، ریبوزوم (رناتن)، وزیکول، شبکه آندوپلاسمی خشن، شبکه آندوپلاسمی نرم، دستگاه گلژی، سیتواسکلتون، میتوکندری، کریچه (واکوئل)، لیزوزوم (کافنده‌تن)، میانک (سانتریول)، سبزدیسه(کلروفیل)، اسکلت سلولی شامل ریزرشته‌ها و ریزلوله‌ها و … به همراه غشای پلاسمایی
ارگانیسم یا اَندامگان به معنای یک سامانهٔ زنده و پیچیده از اعضا است که با تأثیرشان بر یکدیگر، امکان سازگاری با محیط و تضمین بقا و پایداری کلّ آن موجود زنده (جاندار) را فراهم می‌کنند.
واژهٔ ارگانیسم، از واژهٔ یونانی باستان organon به معنی ابزار یا وسیله اقتباس شده‌است.
موجودات زنده با عامل‌های زیر از غیرزنده‌ها متمایز می‌شوند:
پاسخ به محرک
تولید مثل
رشد
بقا و ترمیم خود
اَندامگان‌ها انواع متنوعی دارند به عنوان مثال شامل تک‌یاختگان، ویروس‌ها، قارچ‌ها، گیاهان و جانوران می‌شوند.
تک‌یاختگان موجودات زندهٔ ریزی هستند که دارای یک سلول می‌باشند.
سلول تک‌یاختگان دارای هسته است و به خاطر این ویژگی، در زیست‌شناسی آنها را هوهسته (یوکاریوت) می‌نامند. پیشوند هو هم‌ریشه و هم‌معنی eu می‌باشد و به معنی خوب و نیک است و karyot هم به معنی هسته است.در یک دسته بندی تک‌یاختگان به دو گروه جانورمانند و گیاه‌مانند تقسیم می‌شوند: آغازیان بر پایه رده‌بندی‌های جدید به دو گروه تقسیم می‌شوند:
تک‌یاختگان جانورمانند که شامل :
آمیب‌ها
مژکداران مانند پارامسی
اسپوروزوآ یا (هاگداران جانوری) (آپیکمپلکسا Apicomplexa)، جانوران لجنی میکسوزوآ (Myxozoa)، ریزهاگیان (Microsporidia)
تک‌یاختگان گیاه‌مانند که درای کلروپلاست و تاژک هستند و شامل :
تاژکداران مانند اوگلنا
می‌باشند.
ویروس قطعه‌ای از نوکلئیک اسید است که درون یک پوشش پروتئینی محصور شده‌است. ویروس‌ها از باکتری‌ها بسیار کوچکتر هستند و تنها با میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهده‌اند. ویروس با استفاده از امکانات سلولی و یا خودش در سلولهای میزبان تکثیر می‌شود و فعالیت اصلی یاخته‌های میزبان را مختل می‌کند. ویروس‌ها بسیاری از جانوران و گیاهان را مبتلا می‌کنند اما فقط برخی از آنها انسان‌ها را بیمار می‌کنند. همچنین ویروس‌ها در محیط خنثی ولی در سلولهای زنده تکثیر می‌کنند وانگل داخل سلولی می‌باشند.
دراواخر قرن ۱۹ میلادی دانشمندان به دنبال یافتن عامل بیماری موزائیک تنباکو بودند. دیمیتری ایوانفسکی درسال۱۸۹۲ توانست قابل انتقال بودن عامل بیماری موزانیک توتون را ثابت کند. او پس از عبور دادن عصاره برگهای گیاه عفونت زده از صافی غیر قابل عبور برای باکتری‌ها، آنرا بروی برگهای گیاه سالم توتون پخش کرده و بیماری موزانیک توتون را انتقال داده ایجاد بیماری درگیاه سالم نمود. آنان دریافتند که از گیاه آلوده مولدی قادر است که گیاهان سالم را بیمار کند. بنابراین عامل بیماری هرچه که بود از باکتری‌ها بسیار کوچکتر بود. در سال ۱۹۳۵ زیست‌شناسی به نام وندل استنلی توانست ویروس موزاییک تنباکو را تخلیص کند. ویروس خالص شده اگر چه به شکل بلور بود اما باز هم می‌توانسات گیاهان سالم را بیمار کند. چون تبلور یک از ویژگی‌ها ی مواد شیمیایی است بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ویروس داخل یاخته‌ها موجودی زنده وخارج یاخته‌ها یک ماده شیمایی است نه یک موجود زنده.
تئوری یاخته که در سده نوزدهم میلادی پدید آمد می‌گوید که همه اندامگان‌ها از یک یا چند یاخته تشکیل شده‌اند، همه یاخته‌ها از یاخته‌های پیشین پدید می‌آیند، همه کارکردهای زیستی یک سازواره در درون یاخته‌ها انجام می‌گیرند و اینکه یاخته‌ها شامل اطلاعات وراثتی لازم برای سامان دادن به کارکرد یاخته و انتقال اطلاعات به نسل‌های آینده یاخته‌ها هستند. سلولهای بدن موجودات پرسلولی در برخی بافتها مانند پوست با پیوندهای بین سلولی به هم متصل می شوند.
اندامک‌های یاخته جانوری: (۱) هستک (۲) هسته (۳) ریبوزوم (رناتن) (۴) وزیکول (۵) شبکه آندوپلاسمی زبر یا خشن (۶) دستگاه گلژی (۷) سیتواسکلتون (۸) شبکه آندوپلاسمیک نرم (۹) میتوکندری (۱۰) کریچه (واکوئل) (۱۱) سیتوپلاسم (میان‌یاخته) (۱۲) لیزوزوم (کافنده‌تن) (۱۳) میانک (سنتریول)]]
به اجزای درون یاختهٔ یوکاریوتها (یاخته های واجد هسته)، اندامک گفته می‌شود که معمولا عبارتند از: سیتوپلاسم (میان‌یاخته)، هسته یاخته، هستک، ریبوزوم (رناتن)، وزیکول، شبکه آندوپلاسمی خشن، شبکه آندوپلاسمی نرم، دستگاه گلژی، سیتواسکلتون، میتوکندری، کریچه (واکوئل)، لیزوزوم (کافنده‌تن)، میانک (سانتریول)، سبزدیسه(کلروفیل)، اسکلت سلولی شامل ریزرشته‌ها و ریزلوله‌ها و … به همراه غشای پلاسمایی
ارگانیسم یا اَندامگان به معنای یک سامانهٔ زنده و پیچیده از اعضا است که با تأثیرشان بر یکدیگر، امکان سازگاری با محیط و تضمین بقا و پایداری کلّ آن موجود زنده (جاندار) را فراهم می‌کنند.
واژهٔ ارگانیسم، از واژهٔ یونانی باستان organon به معنی ابزار یا وسیله اقتباس شده‌است.
موجودات زنده با عامل‌های زیر از غیرزنده‌ها متمایز می‌شوند:
پاسخ به محرک
تولید مثل
رشد
بقا و ترمیم خود
اَندامگان‌ها انواع متنوعی دارند به عنوان مثال شامل تک‌یاختگان، ویروس‌ها، قارچ‌ها، گیاهان و جانوران می‌شوند.
تک‌یاختگان موجودات زندهٔ ریزی هستند که دارای یک سلول می‌باشند.
سلول تک‌یاختگان دارای هسته است و به خاطر این ویژگی، در زیست‌شناسی آنها را هوهسته (یوکاریوت) می‌نامند. پیشوند هو هم‌ریشه و هم‌معنی eu می‌باشد و به معنی خوب و نیک است و karyot هم به معنی هسته است.در یک دسته بندی تک‌یاختگان به دو گروه جانورمانند و گیاه‌مانند تقسیم می‌شوند: آغازیان بر پایه رده‌بندی‌های جدید به دو گروه تقسیم می‌شوند:
تک‌یاختگان جانورمانند که شامل :
آمیب‌ها
مژکداران مانند پارامسی
اسپوروزوآ یا (هاگداران جانوری) (آپیکمپلکسا Apicomplexa)، جانوران لجنی میکسوزوآ (Myxozoa)، ریزهاگیان (Microsporidia)
تک‌یاختگان گیاه‌مانند که درای کلروپلاست و تاژک هستند و شامل :
تاژکداران مانند اوگلنا
می‌باشند.
ویروس قطعه‌ای از نوکلئیک اسید است که درون یک پوشش پروتئینی محصور شده‌است. ویروس‌ها از باکتری‌ها بسیار کوچکتر هستند و تنها با میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهده‌اند. ویروس با استفاده از امکانات سلولی و یا خودش در سلولهای میزبان تکثیر می‌شود و فعالیت اصلی یاخته‌های میزبان را مختل می‌کند. ویروس‌ها بسیاری از جانوران و گیاهان را مبتلا می‌کنند اما فقط برخی از آنها انسان‌ها را بیمار می‌کنند. همچنین ویروس‌ها در محیط خنثی ولی در سلولهای زنده تکثیر می‌کنند وانگل داخل سلولی می‌باشند.
دراواخر قرن ۱۹ میلادی دانشمندان به دنبال یافتن عامل بیماری موزائیک تنباکو بودند. دیمیتری ایوانفسکی درسال۱۸۹۲ توانست قابل انتقال بودن عامل بیماری موزانیک توتون را ثابت کند. او پس از عبور دادن عصاره برگهای گیاه عفونت زده از صافی غیر قابل عبور برای باکتری‌ها، آنرا بروی برگهای گیاه سالم توتون پخش کرده و بیماری موزانیک توتون را انتقال داده ایجاد بیماری درگیاه سالم نمود. آنان دریافتند که از گیاه آلوده مولدی قادر است که گیاهان سالم را بیمار کند. بنابراین عامل بیماری هرچه که بود از باکتری‌ها بسیار کوچکتر بود. در سال ۱۹۳۵ زیست‌شناسی به نام وندل استنلی توانست ویروس موزاییک تنباکو را تخلیص کند. ویروس خالص شده اگر چه به شکل بلور بود اما باز هم می‌توانسات گیاهان سالم را بیمار کند. چون تبلور یک از ویژگی‌ها ی مواد شیمیایی است بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ویروس داخل یاخته‌ها موجودی زنده وخارج یاخته‌ها یک ماده شیمایی است نه یک موجود زنده.
